شایع ترین مشکلات مربوط به تولید تخم مرغ در گله های مادر گوشتی می تواند در سه بخش تقسیم بندی شود: 1- پیک تولید پایین. 2- افت تولید در مدت کوتاهی پس از پیک، با وجود پیک تولید نرمال. 3- افت های تولید مربوط به اواسط دوره تولید ( در سن 40 تا 50 هفتگی).

عوامل زیادی در تولید تخم مرغ می توانند نقش منفی داشته باشند. لیست بخشی از این عوامل عبارتند از: 1- کیفیت پایین پولت یا نیمچه. 2- برنامه ی خوراک دهی نامناسب. 3- کیفیت پایین خوراک. 4- بیماری ها. 5- تامین نامناسب یا کیفیت پایین آب آشامیدنی گله. 6- تحریک نوری نامناسب. 7- تراکم بالای گله. 8- تهویه ی نامناسب. 9- تغییرات ناگهانی آب و هایی. 10- کارکرد ضعیف تجهیزات . 11- مدیریت ضعیف فارم.

اولین قاعده در علل یابی مشکلات تولید این است که هیچ عامل احتمالی را ساده و کم اهمیت تلقی نکنیم و وجود آن عوامل را نپذیریم و همه ی این موارد اساسی را با دقت کنترل و بررسی نماییم.

· پیک تولید پایین:

پیک تولید پایین معمولا" زمانی شروع می شود که گله به 60 تا 65 درصد تولید رسیده باشد.؛ در این زمان گامه های افزایش تولید کاهش می یابد و درصد پیک 5 تا 7 درصد کمتر از میزان قابل اتنظار خواهد بود.

اگر فرض کنیم که ما یک پولت خوب داشته ایم ولی با پیک تولید پایین مواجه هستیم ، بایستی بررسی نمود که آیا جمع آوری تخم مرغ تولیدی به خوبی انجام شده است؟ گله هایی که درصد تخم مرغ بستری بالایی دارند ممکن است پیک تولید بالاتر از حد انتظار ما بدهند. در صورتی که پیک تولید پایین و تخم مرغ بستری هم در حد نرمالی باشد، در بین تمامی عوامل موثر بایستی ابتدا برنامه های خوراک و خوراک دهی را مورد کنترل و بررسی قرار داد.

آیا پیک سرانه دان مرغ دیر داده نشده است؟ معمولا" در سویه ی هوبارد پیک دان در 50 تا 60 درصد تولید داده می شود و در سویه های دیگر بین 65 تا 70 درصد. در صورتیکه پیک دان به موقع داده شده باشد ، آیا مقدار آن مناسب بوده است؟ در جدول زیر انرژی متابولیسمی پیشنهادی مورد نیاز در پیک تولید پرنده توضیح داده شده است:

آیا دان دزدی از دانخوری مرغ ها توسط خروس های گله اتفاق می افتد؟ با داشتن خروس های تاج سوزی شده و گریل های خراب و آسیب دیده ی تراف دانخوری مرغ ها ممکن است مصرف و برداشت دان توسط مرغ بدلیل دان دزدی خروس ها از تراف مرغ ها، 1 تا 2 پوند ()کمتر از حد محاسبه شده باشد. تحت چنین شرایطی دان مرغ ها بایستی جبران شود. برای بررسی این موضوع بایستی مدیر فارم در زمان توزیع دان گله در سالن حضور داشته باشد.

آیا به همه ی مرغ ها دان کافی می رسد؟ در صورتیکه زمان مصرف دان و تمیز کردن تراف از دان (clean- up) کمتر از یک و یک و نیم ساعت باشد به بعضی از مرغ ها ممکن است به اندازه ی کافی دان نرسد. زمان سریع مصرف دان می تواند ناشی از شروع زود هنگام توزیع دان گله بطور روزانه، خوراک با انرژی بالا ( حجم دان پایین)، استفاده ی پلت به جای دان آردی و سیستم دانخوری مورد استفاده باشد.به ادامه مراجعه کنید.

یا توزیع دان به اندازه ی کافی سریع می باشد تا مرغ ها بطور همزمان و یکنواخت به دان دسترسی داشته باشند؟ زمان مناسب توزیع دان در سرتاسر سیستم دانخوری بایستی 5 دقیقه و کمتر ( ترجیحا"3 دقیقه) باشد.

آیا دان بطور مستمر یکنواخت توزیع می شود؟ در صورتیکه میزان دان خروجی از هاپر ها در تمامی خطوط تراف دانخوری یکسان نباشد، مصرف و برداشت دان توسط مرغ ها یکنواخت نخواهد بود به عبارتی بایستی میزان دان در طول تمامی تراف ها یکسان باشد.

آیا فضای دانخوری کافی برای مرغ ها وجود دارد؟ فضای ناکافی دانخوری به همه ی مرغ ها اجازه ی برداشت دان نخواهد داد. فضای دانخوری مناسب در سیستم تراف دانخوری زنجیری، 14 تا 15 سانتی متر برای هر مرغ (البته با توجه به سن متفاوت است) و در سیستم بشقابی 13 تا 14 پرنده برای هر بشقاب می باشد. افزایش مرغ هر سالن باعش کاهش فضای دانخوری می شود.

آیا دان تولیدی حاوی انرژی و مدیگر مواد مغذی محاسبه شده می باشد؟ در صورتیکه کیفیت مواد اولیه ی خوراک کمتر از میزان ممنظور شده در فرمولاسیون باشد نیاز واقعی پرنده تامین نخواهد شد.

آیا دان تحویلی گله ی در حال تولید، اشتباهی با دان دیگری به فارم ارسال نشده است؟ بویژه در فارم های چند سنی.

آیا بافت دان تولیدی خیلی ریز یا گرد مانند نمی باشد؟ مرغ ها دان با ذرات درشت را بیشتر برای مصرف ترجیح می دهند. تغییر بافت دان مصرفی از پلت به آردی ریز باعث کاهش مصرف دان می شود.

آیا گله به میزان کافی آب مصرف می کنند و قطعی آب بطور دراز مدت اتفاق نیفتاده است؟ اگر ارتفاع آبخوری های نیپلی یا سیفونی خیلی بالا باشد، یا عملکرد آنها به دلیل نقص فنی مشکل داشته باشند، عرضه و تامین آب برای پرندگان کافی نخواهد بود.

آیا شدت نور و مدت دورهی نوردهی مناسب بوده است؟ آیا ساعات نوردهی مصنوعی سالنها با ساعات نور طبیعی روزانه همپوشانی دارد؟در سالن های باز، بایستی از اواخر می تا اوایل ژولای مدت نور دهی مصنوعی افزایش یابد بطوریکه تا پس از شامگاه و تاریکی خاموشی داده شود. شدت نور بایستی 3 تا 4 فوت کندل در سطح پرنده باشد. شدت نور پایین ممکن است ناشی از سوختن لامپ، کثیف بودن لامپ ها، روشن نکردن سیستم روشنایی در هوای ابری در سالن های باز و افت ولتاژ در لامپ های سدیمی با فشار بالا باشد.

· افت تولید مدت کوتاهی پس از پیک، با وجود پیک نرمال:

داشتن درصد تولید بالای 80 % و به مدت 8 تا 10 هفته، هدف منطقی و قابل انتظار می باشد.

آیا مصرف انرژی مناسب است؟ معمولترین علت این نوع افت تولید، شروع خیلی زود هنگام برنامه ی کاهش سرانه دان و یا کاهش تجمعی دان مرغ ( غیر تدریجی) می باشد. برای مرغ سویه هوبارد، معمولا" برنامه ی کاهش سرانه دان نبایستی تا زمانیکه درصد تولید از 80 پایین نیامده است شروع شود. این راهنما ممکن است برای سویه های دیگر قابل توصیه نباشد. اگی هوا بطور ناگهانی تغییر کرده و سردتر شود ریا، مصرف انرژی مادامیکه سرانه دان افزایش نیابد، کافی نخواهد بود.

آیا مصرف انرژی کافی است؟ در صورتیکه مصرف پیک دان کم باشد ، ذخایر بدنی پرنده برای نگهداری نیاز تولید کافی نخواهد بود.

معیار های خوراک، آب و نور که برای بخش اول توضیح داده شدند برای علل افت تولید پس از پیک نیز مصداق کاربردی دارند.

· افت تولید در اواسط دوره تولید ( سنین 40 تا 50 هفتگی):

آیا کاهش دان پس از پیک برای آن مرحله از تولید و فصل سال خیلی شدید نبوده است؟ برنامه های کاهش دان بایستی بر اساس فصل سالی که در آن مرغ به 52 هفته می رسد تنظیم شودند. در فصل بهار و پاییز میزان 10 و در زمستان 20 کالری انرِژی بیشتری برای هر مرغ نسبت به فصل تابستان تخصیص دهید.

آیا دان تولید شده حاوی انرژی و دیگر مواد مغذی محاسبه شده در فرمولاسیون می باشد؟ در صورتیکه دان فرموله و تولیدشده با یک برنامه کاهش تجمعی دان روبرو شود ، تولید گله با خطر افت تولید قابل توجهی مواجه خواهد شد و مرغ بدلیل گرسنگی شروع به خوردن بستر برای تامین نیاز های خود می کند و متعاقبا تعداد بیشماری از مرغ ها دچار پشت لختی شده و به تولک می روند. باروری گله نیز بخاطر اجتناب مرغ ها برای جفتگیری خروس ها کاهش خواهد یافت.

آیا گریل روی تراف دانخوری مرغ ها برای اندازه ی سر مرغ ها خیلی محدود و تنگ نمی باشد؟ ابعاد سوراخ گریل به اندازه ی 41 میلیمتر برای سر بسیاری از مرغ ها از سنین 40 تا 45 هفته به بعد کوچک می باشد. حداقل ابعاد مناسب سوراخ گریل برای اندازه ی سر مرغ ها ، 43 میلیمتر پیشنهاد می شود.

معیار های آب و نور که برای بخش های قبلی بحث شدند برای علل افت تولید اواسط دوره نیز مصداق کاربردی دارند.

Reference:

- Helwig, M., Ranson, J. Troubleshooting Egg Production Problems.2005. www.hubbardbreeders.com