آیا می توان در خانه مرغ تخمگذار نگهداری کرد؟
مرغها جانوران کم خرجی هستند. اصلی ترین دغدغه در نگهداری مرغ، جای آن است. مرغها را می‌توان در قفس نگه داشت و در شبها نیز بر روی چوب خواب یا شاخه استراحت کنند و زیر پای آنها نیز می‌توان کاه یا خاک اره گذاشت که با توجه به میزان بالای نیتروژن در مدفوع پرنده، به یک توده? کامپوزیت تبدیل می‌شود.

به نگهداری خروس نیازی نیست؛ چرا که مرغها بدون خروس هم تخم می گذارند، اما این تخمها نطفه نداشته و در نتیجه بارور نمی‌شوند. زرده ی تخم تازه خوش رنگ و براق بوده بالای سفیده قرار می‌گیرد. رنگ زرده متغیر است و شدت رنگ آن به میزان زانتوفیل (Xanthphyll) -رنگدانه ای که در گیاهان سبز و ذرت وجود دارد- بستگی دارد. زانتوفیل همچنین عامل رنگ زرد پوست و پای مرغ می‌باشد. رنگ زرده به منبع زانتوفیل نیز وابسته است و از زرد تیره تا نارنجی دو نوسان می‌باشد.

اگر مرغان چرا کننند و یا در جیره? انان سبزیجات باشد کیفیت تخم انها طبق استانداردهای وزارت کشاورزی آمریکا (یو اس دی ای) تفاوت می‌کند. بارب گورسکی، کشاورز اهل پنسیلوینیا، تعدادی از تخم مرغهای خود را که بصورت مزرعه‌ای نگهداری می‌شوند، در اختیار تحقیقات یو اس دی ای قرار داد. طبق نتایج این تحقیقات این تخم ها دارای 34% کلسترول کمتر، 10% چربی کمتر، 40% ویتامین ای بیشتر، دو برابر اسید چرب امگا6 و 4 برابر امگا3 نسبت به استاندارد یو اس دی ای بودند

در حالیکه جیره? مرغداریهای بزرگ را باید از نظر تجاری ثابت نگاه داشت، مرغان خانگی را می‌توان با سبزیجات که عاری از سم هستند، براحتی تغذیه نمود. مرغ می‌تواند به دنبال علفها، دانه ها، حشرات و ... در محیط باز بگردد. مرغ را همچنین می‌توان با پوست تخم مرغ خرد شده (البته با رعایت درصد مناسب)، غذاهای استفاده نشده مثل ته مانده‌ها و مواد غذایی کهنه اما نه فاسد تغذیه نمود. دادن خرده نان، میوه، اشغال سبزی، شیر مازاد بر نیاز و پرهیز از تغذیه آنها با موادی مثل پوست سیب زمینی (که هضم ان برای مرغ مشکل است) و یا هر چیز فاسد و گندیده، مواد دارای بو و طعم تند مثل سیر و پیاز یا ماهی توصیه می‌شود.به ادامه مراجعه کنید

می‌توان گنبد بزرگی در بیرون خانه برای نگه‌داری مرغ و خروس ساخت. به شکل عجیبی، این گنبد محکم است و حتی می‌توان از آن بالا رفت بدون آنکه تکان بخورد.

ما اتاقک پلاستیکی کوچکی (به ارتفاع 210 و به طول 180 و به پهنای 240 سانتی‌متر) کنار گنبد قرار داده‌ایم و سه ستون را برای ایجاد در (بین گنبد و اتاق) برداشته‌ایم. دور گنبد توری مرغی کشیده شده و این توری تا اتاقک امتداد یافته است به طوری که اتاقک به عنوان درب ورود و خروج عمل می‌کند و مانع فرار مرغ و خروس‌ها می‌شود.

روکش پلاستیکی (به کمک طناب‌کشی) روی گنبد کشیده شده تا رویه‌ گنبد را آب‌بندی کند. همانطور که در تصاویر مشاهده می نمایید، پرنده‌های کوچک در قسمت بالایی گنبد و مرغ و خروس‌ها در قسمت پایینی آن زندگی می‌کنند.

یکی از خصوصیات فیزیولوژیکی و طبیعی پرندگان پرریزی است که پس از یک سال تخمگذاری شروع می شود . در این موقع مرغ پرهای خود را از دست داده و به جای آنها پرهای جدیدی ظاهر می شود .این عمل حدود ? ماه به طول می انجامد و در این مدت ، تخمگذاری مرغ متوقف می شود زیرا پروتئین مصرفی برای نگهداری و رشد پرها و نیز تولید تخم کافی نخواهد بود ، لذا تخمگذاری متوقف گشته تا پروتئین مصرفی صرف رشد پرهای جدید شود .
یک مرغ تخمگذار خوب پرریزی را تا ?? ماه پس از شروع تخمگذاری شروع نمی کند و این مرغان ممکن است در زمان پرریزی به تخمگذاری ادامه دهند ولی تولید آنها کمتر از زمانی است که پرریزی ندارند . بر عکس مرغانی که تخمگذار نیستند پرریزی را ? تا ? ماه پس از سن بلوغ شروع می کنند و در دوره پرریزی آنها نیز بیش از دو ماه طول می کشد . پاره ای از عوامل محیطی باعث می شود که پرریزی زودتر از زمان معمول خود شروع شود که از آن میان ?- افزایش حرارت محیط ?- کاهش در مصرف آب و غذا به هر دلیل ?- کاهش ساعات نور و ?- وجود انگلها و جابجائی گله را می توان نام برد . ریختن پرها به ترتیب معینی صورت می گیرد بدین ترتیب که ابتدا پرهای سر و گردن سپس بدن و بالها و نها یتا” پرهای دم ریخته می شود . پرها قبل از ریخته شدن طراوت و شفافیت خود را از دست داده و پژمرده می گردند .
پرریزی مصنوعی را معمولا” کسانی انجام می دهند که می خواهند گله را برای سال دوم تخمگذاری نگهداری کنند ولی اکثر مرغداران چه تولید کنندگان تخم مرغ و چه دارندگان مرغ مادر گله خود را برای سال دوم نگهداری نمی کنند زیرا اولا” در سال دوم تولید به اندازه سال اول نیست ، ثانیا” مصرف خوراک نسبت به سال اول بالا می رود ، ثالثا” در تمام مدت پرریزی که دو ماه بطول می انجامد بدون اینکه تولیدی وجودداشته باشد بایستی به آنها غذا داد ، بعلاوه باروری و جوجه دهی در سال دوم نیز کاهش می یابد .
برای اینکه مرغی را به پرریزی وادار کرد بایستی آب و غذا را در روز اول از دسترس مرغ خارج نمود . در روز دوم فقط اب داده می شود و دو سه روز بعد بجای غذا از سبوس یا هر غذای حجیم دیگر استفاه می شود . مرغ ها در روز باید دو بار تغذیه شوند . این عمل تا موقعی که ? پر اولیه ریخته شود ادامه می یابد و پس از آن به تدریج غذای معمولی داده می شود .
علاوه بر این روش با کاهش  مقدا ر نمک جیره و یا  مصرف مقادیر زیاد روی (Zn)  (?????تا ????? قسمت در میلیون )  می توان پرریزی اجباری را بوجود آورد . روشهای بکار برده شده برای پرریزی شامل :
?-   محدودیت آب و غذا
?-    تزریق پروژسترون (mg40)
3-    مصرف ? کلرو دلتا – ?? استوکسی پروژستون(در مقادیر مختلف ) .
?-    مصرف ????? قسمت در میلیون روی
تمام روشها بطور مؤثر باعث شروع پرریزی می گردد . کاهش درصد پروتئین پرریزی را شدت می بخشد . کیفیت تخم مرغ در مرغهائی که وادار به پرریزی شده اند ، پس از شروع تخمگذاری مجددا” بالا رفته ولی پس از ? تا ? ماه دوباره کاهش می یابد . آزمایشات نشان داده اند که واحدها و[?] که در شروع مجدد تخمگذاری در سال دوم حدود ?? بود پس از ? ماه تخمگذاری مجددا” به ?? رسید .
پرریزی اجباری :
وادار کردن مرغ به پرریزی قبل از زمان طبیعی اصطلاحا” پرریزی اجباری [?] نام دارد . هدف از این کار یکی به علت پایین بودن قیمت تخم مرغ دربازار است که معمولا” دو ماه زودتر از زمان طبیعی می توان مرغ را وادار به پرریزی نمود تا در فصلی که قیمت تخم مرغ بالاتر می رود مرغ ها تولید مجدد داشته باشند . دلیل دیگر پائین آمدن کیفیت تخم مرغ و پوسته آن است که برای بهبود کیفیت تخم ها مرغ را وادار به پرریزی می کنند . بعد از شروع مجدد تخمگذاری کیفیت تخم مرغ بالا می رود .
افزودن ید به جیره باعث کاهش تخمگذاری می شود و اگر مقدار ید اضافه شده به ???? فسمت در میلیون برسد تولید کاملا” متوقف می گردد . یک هفته پس از قطع ید در جیره  تخمگذاری به حالت اولیه  بر می گردد . با کاهش  تولید  پرها  ریخته نمی شود ولی بعضی از مرغ های بالغ پرریزی را از خودشان می دهند . تخمک های کامل در تخمدان مرغ ها مشاهده می شود ، ولی تخمک اندازی صورت نمی گیرد . با مصرف ید وزن تخم مرغ ها کاهش می یابند ، ولی سه هفته پس از قطع مصرف ید وزن تخم مرغ ها بحالت طبیعی می رسد . مصرف ید تأثیری در باروری نداشته ولی در اثر آن تلفات جنینی ، کاهش جوجه دهی و تأخیر در خروج جوجه ها مشاهده می گردد .
مصرف جیره بدون نمک نیز سبب کاهش در مصرف غذا و وزن بدن و همچنین کاهش تخمگذاری می گردد . دستگاه تولید مثل مرغ های تغذیه شده با جیره ای فاقد نمک نسبت به گروه شاهد ، ?? درصد تحلیل رفته بنظر می رسد . پس از توقف تخمگذاری ، تولید تخم مرغ و وزن آن در مرغهای وادار شده به پرریزی بیشتر از گروه شاهد است.کیفیت پوسته و کیفیت داخل تخم مرغ در مرغهای تغذیه شده با جیره فاقد نمک بهتر از گروه شاهد است .

دلایل توقف تولید تخم مرغ در مرغ های تخم گذار

در گله های تخم گذار چندین دلیل برای کاهش یا توقف تولید تخم مرغ وجود دارد که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

·  کاهش طول روز
مرغ ها نسبت به تغییرات طول روز حساس هستند، بویژه وقتی که این تغییرات به هنگام تولید تخم مرغ رخ بدهد. کاهش طول روز موجب کاهش تولید تخم می شود. در اواخر تابستان و پاییز که طول روز کم است، توقف تولید تخم مرغ به ضرر مرغدار خواهد بود. تولیدکنندگان تجاری تخم مرغ از بروز این مشکل جلوگیری می کنند و با استفاده از نور مصنوعی در فصول مختلف سال سیکل تولید تخم مرغ را در گله ها حفظ می کنند.
قاعده رایج طول روز روشنایی در گله های تخم گذار این است : " کل طول روشنایی در روز، چه از طریق مصنوعی و چه از نور طبیعی، نبایستی از بلندترین روز طبیعی سال کوتاه تر باشد" .
بر این اساس مقدار نور مصنوعی مورد نیاز در تابستان حداقل و در زمستان حداکثر می باشد.

·  تغذیه نامناسب
مرغ ها برای حفظ تولید به جیره کافی و بالانس شده نیاز دارند. هر تخم مرغ حاوی مقدار مشخصی از پروتئین و انرژی می باشد که بایستی در جیره غذایی مرغ وجود داشته باشد. انرژی پایین خوراک یا عدم تعادل اسید آمینه ها موجب کاهش تولید تخم مرغ خواهد شد. پوسته هر تخم مرغ تقریباً حاوی 2 گرم کلسیم می باشد. اسکلت نژادهای جدید مرغ تخم گذار حاوی 20 گرم کلسیم می باشد، لذا یک تخم مرغ 10% کل کلسیم بدن یک مرغ را دارا می باشد.
هر چند ذخایر اسکلت بدن مرغ در تامین کلسیم مورد نیاز فرایند سنتز تخم مرغ کمک می کند اما در صورت ناکافی بودن کلسیم در جیره غذ ایی، این ذخایر سریعاً تمام می شوند و در این شرایط تولید متوقف می شود.برای حفظ تولید تخم مرغ بایستی تعادل مواد مغذی جیره فراهم و نیازهای بدن مرغ تامین شود، اندازه مناسب ذرات سنگ آهک و صدف در تأمین نیاز مرغ نقش مهمی دارند. جیره مرغ یا منبع کلسیم غذا باید مناسب احتیاجات غذایی مرغ باشد.
در برخی مواقع مخلوط کردن ترکیبات مختلف جیره باعث کاهش یک جزء از آن می شود مثلاً بهنگام میکس کردن جیره ممکن است نمک هدر رود. ناکافی بودن نمک جیره غذایی موجب توقف تولید تخم مرغ می شود. کیفیت آب آشامیدنی از نظر وجود مواد معدنی بویژه سدیم در تداوم تخم گذاری بسیار مهم است.

·  کرچی
در برخی از نژادهای مرغ حالت کرچی مشاهده می شود یعنی مرغ تمایل به خوابیدن روی تخم مرغ ها و تبدیل آنها به جوجه ها دارد. با شروع این حالت تخم گذاری متوقف می شود. اغلب در حالتیکه تخم مرغ ها در داخل آشیانه تجمع یابند این حالت بروز میکند. این مشکل اغلب در فصل بهار رایج است، در شرایطی که طول روز بطور طبیعی در حال افزایش می باشد و تخم گذاری مرغ تحریک می شود.
برای جلوگیری از بروز ای مشکل بهترین راه جمع آوری بهنگام تخم مرغ ها (حداقل یکبار در روز) می باشد. جمع آوری روزانه تخم مرغ ها علاوه بر این مزیت، برای سلامتی و حفظ کفیت تخم مرغ های خوراکی نیز حائز اهمیت می باشد.

·  تولک
پس از ماهها تخم گذاری مرغ پرریزی می کند که ب این عمل تولک می گویند. در این هنگام تخم گذاری متوقف می شود. در این دوره استراحت مرغ، با ریختن پرهای قدیمی، پرهای جدید جایگزین آنها می شوند. همزمان بافت دستگاه تولیدمثلی مرغ نیز نوسازی می شود و به هنگام بازگشت به تخم گذاری، تولید بالا و کیفیت تخم مرغ ها عالی خواهد بود.
در شرایط طول روز طبیعی، با تغییر فصل عمل تولک انجام می گیرد و معمولاً در فصل پاییز پس از اینکه به علت کاهش طول روز مرغ دیگر تخم نمی گذارد، عمل پرریزی شروع می شود. در این اوضاع، کل مرغ های گله تقریباً همزمان تولک می شوند. اما، در شرایط نور مصنوعی، مرغ در هر موقع از سال ممکن است تولک شود و همزمانی تولک در کل گله مشاهده نمی شود در این حالت مرغ بایستی سریعاً به تخم گذاری برگردد.

·  سن
یک مرغ می تواند سالها زنده بماند. مرغ های مسن سرانجام توانایی تخم گذاری را از دست می دهند چرا که دستگاه تولید مثل آنها دیگر توانایی فعالیت زیاد را نخواهد داشت.

·  بیماری
بسیاری از بیماری های طیور، تخم گذاری را تحت تاثیر قرار می دهند. ممکن است علائم بیماری در مرغ مشاهده نشود. به هنگام مشکوک شدن به بیماری بایستی سریعاً با دامپزشک مشورت نمود. تشخیص بهنگام برخی از بیماریها به درمان سریع آنها کمک شایانی می کند. در برخی از بیماری های ویروسی از قبیل آنفلوانزای مرغی، تشخیص بهنگام بیماری از تلف شدن کل گله های ناحیه درگیر شده و انتقال ویروس بیماری به انسان جلوگیری می نماید.

کلسیم مورد نیاز مرغهای تخمگذار
براساس تحقیقات به عمل آمده کلسیم مورد نیاز گله های تخمگذار طی هشتاد و پنج سال اخیرمرتبا تغییر یافته است در صورت تغذیه گله های تخمگذار با دان حاوی کلسیم ناکافی بیشاز 150 نوع علایم کمبود کلسیم بروز مینماید که می توانند موجب کاهش تولید شوند . مهمترین مانع در زمینه تعیین مقدار کلسیم تغییرمقدار مورد نیاز کلسیم است که به نظرمی رسد مرتبا تغییر می یابد به طوری که بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سال 1944 تاسال 1984 مقدار کلسیم 65 درصد افزایش یافته و از روزانه 27/2 به 75/3 گرم برای هرمرغ رسیده است طبق گزارش های موجود میانگین کلسیم مورد نیاز روزانه در دهه سالهای 1940 ، 1960 ، 1970 ، 1980 به ترتیب 44/3 ، 14/4 ، 44/4 و 07/5 گرم برای هر مرغبوده است . این تغییرات نشانگر مشکلات و اهمیت تامین میزان کلسیم مورد نیاز گله هایتخمگذار می باشد در حقیقت با توجه به اطلاعات فوق این سوال پیش می اید که آیااحتیاجات دام مرغ برای کلسیم تغییر نموده یا اینکه عقاید متخصصین تغذیه تغییر پیداکرده است زیرا حتی در طول سالهای 1960- 1940 تعداد زیادی از متخصصین روزانه بیش ازچهار گرم کلسیم را برای هرمرغ توصیه می نمودند در اینجا متذکر می گردد که مقادیرتوصیه شده برای کلسیم در این مقاله براساس تفسیر مولف از تحقیقات گذشته تجربیاتعملی و تحقیقی که اخیرا در دانشگاه صورت گرفته استوار می باشند .

تغییر فرمول دان نیمچه های پولت به دان مرغ تخمگذار

هر گاه تغییر فرمول دان نیمچه ها یا دان پیش تخمگذاری که دارای 1 تا 2 درصد کلسیم می باشدبه دان مرغ تخمگذار که باید دارای 75/3 درصد کلسیم باشد مدت 7 روز بعد از تولید اولین تخم مرغ تاخیر بیفتد مقداردان مصرفی و چربی بدن و چربی کبد مرغ به طور معنی داری افزایش یافته ، کیفیت پوسته در تخم مرغ پولتهایی که زودتر رسیده اند کاهش مییابد . همچنین آزمایشهای بیشتر نشان داده اند که وزن استخوان و قدرت شکنندگی آنهاتا 40 درصد کاهش می یابد با توجه به اینکه جبران کمبود کلسیم در مرحله پیک تولیدبرای پولت هایی که در چنین وضعیتی به مرحله تولید تخم مرغ می رسند حتی پس از دریافت مقادیر کافی کلسیم مشکل است بنابراین تاخیر در تغییر فرمول دان پولت ها به دان مرغتخمگذار حتی برای چند روز میتواند علل وقوع برخی از اختلالات استخوانی وتلفات غیرطبیعی را که گاهی درست قبل از تولید تخم مرغ و در مرحله تولید حداکثر تخم مرغ مشاهده می شوند توجیه نماید .

زمان تغییر جیره پولت به جیره تخمگذار

به منظور آنکه پولت ها قادر به ذخیره مقادیر کافی ازکلسیم درمغزاستخوانهای خودباشند تقریبا 14-7 روز قبل از گذاشتن اولین تخم مرغ به مقادیر بالای کلسیم نیاز دارند بلوغ جنسی مرغ معمولا در 18 هفتگی ظاهرمی شود به هر حال با توجه به ادامه تمایل صاحبان گله های مرغ تخمگذار برای ایجاد بلوغ زود رس تولید کنندگانباید به منظور حصول اطمینان ازتغییر جیره پولتها به جیره تخمگذاری قبل از شروع تخمگذاری گله را به طور مستمر مورد بازدید قرار دهند شرکت های لاین پیشنهاد می کنداستفاده از جیره پیش تخمگذاری حاوی 2% کلسیم از سن 17-16 هفتگی و جیره تخمگذار ازسن 18 هفتگی آغازشود .

مقدار کلسیم دان مرغ از شروع انتقال به سالنهای تخمگذار تامرحله تولید حداکثر تخم مرغ

با شروع تخمگذاری مقدار مصرف غذا سریعا تغییر می یابد ولی تغییر فرمول دان براساس میانگین دان مصرفی معمولا تامرحله حداکثر تولید ضروری نمی باشد به عنوان مثال زمانی که پولتهای دارای تخم مرغ سفید به مرحله تولید می رسند مقدار دان مصرفی ممکن است روزانه فقط 80 گرم باشد کهدر این صورت مقدار کلسیم جیره قاعدتا باید به 69/4 درصدافزایش یابد تا روزانه به طور متوسط 75/3 گرم کلسیم به هرمرغ برسد با این حال افزایش میزان کلسیم جیره به 69/4 درصد ضروری نمی باشد زیرا در این مرحله بسیاری از مرغهای گله هنوز تولیدینداشته و مرغهایی نیز که شروع به تولید کرده اند دان بیشتری نسبت به سایر مرغهامصرف خواهند نمود . بنابراین حتی اگر میانگین مصرف روزانه کلسیم کمتر از 75/3 گرمبرای هر مرغ باشد مرغهای جوان در حال تولید هنوز می توانند احتیاجات خود را تامین کنند مقدار ذخیره کلسیم پوسته تخم مرغ پیش از رسیدن به مرحله حداکثر تولید تقریبا 5درصد کمتر از مقدار آن در بعد از مرحله حداکثر تولید می باشد در اکثر موارد جیره حاوی 75/3 درصد کلسیم برای گله های تخمگذار قبل از رسیدن به مرحله پیک تولید کافیاست .

مقدار کلسیم مورد نیاز مرغ از مرحله حداکثر تولید تا پایان دوره تخمگذاری

برای حصول اطمینان از داشتن تخم مرغهایی با بهترین کیفیت پوسته توصیه می شود که پس از رسیدن به مرحله پیک تولید مرغهای تخمگذار تا سن 36هفتگی روزانه حداقل 75/3 گرم از 52-37 هفتگی روزانه 4 گرم و از 53 هفتگی 25/4 گرم کلسیم مصرف کنند درمرغهای مسن تر یا مرغهایی که پوسته تخم مرغهای آنها دچار نقص میباشد میتوان بر حسب سن مرغ و شدت ونوع نقص پوسته ، میزان دریافت کلسیم را روزانه تایک گرم بیش ازمقادیر توصیه شده افزایش داد . زمانی که درصد تولید در فواصل ماهیانه را در مقدار کلسیم موجود در پوسته تخم مرغ ضرب کنیم میتوان دید که میانگین مقدارکلسیم ذخیره شده روزانه در پوسته تخم مرغ درمرحله حداکثر تولید بیشتر از سایر مراحلاست میانگین مقدار کلسیم ذخیره شده روزانه در پوسته تخم مرغ برحسب سن مرغ کاهش مییابد بنابراین به صورت منطقی مقدار کلسیم مورد نیاز گله مرغ تخمگذار و هر مرغ به طور انفرادی در مرحله پیک تولید تخم مرغ در بالاترین سطح بوده وسپس به تدریج کاهشمی یابد با این حال در حقیقت کلسیم مورد نیاز هر مرغ برای هر تخم مرغ مشخص عملاباافزایش سن مرغ کاهش نمی یابد توانایی مرغ جهت ذخیره سازی کلسیم برای تشکیل پوسته تخم مرغ محدود می باشد همچنین مقدارکلسیم ذخیره شده در پوسته تخم مرغ به تدریج بابالا رفتن سن مرغ تا حدکمی افزایش یافته و ممکن است کارایی و جذب و بکارگیری کلسیم در بدن مرغ کاهش یابد بنابراین بابالا رفتن سن مرغ مقدار کلسیم مورد نیاز مرغهاعملا افزایش می یابد در نتیجه می توان بر این نکته تاکید کرد که حتی با وجود اینکه کلسیم یکی از ارزانترین مواد تشکیل دهنده جیره مرغهای تخمگذار می باشد در صورت استفاده نامناسب از آن می تواند پرهزینه ترین مواد محسوب گردد تغذیه مرغهابا کلسیم ناکافی می تواند هزنیه دان ، میزان دریافت غذا ، وزن بدن مرغ ، مقدار وزن و چربیکبد و چربی بدن ، نقایص پوسته تخم مرغ و اختلالات استخوان بندی را افزایش دهد تماماین موارد می توانند تاثیرنامطلوبی درتولید تخم مرغ ومقدار سود تولید کننده داشته باشند .

مدیریت مرغان مادر از لحاظ دوام تخمگذاری

نقطه شروع برای تخمگذاری مطلوب  پیک ( اوج تخمگذاری ) خوب است و پس از آن هدف به حداقل رساندن کاهش میزان تخمگذاری در طی باقیمانده دوره تخمگذاری است.  توجه به نکات زیر در مدیریت ماده ها برای دوام تخمگذاری دارای اهمیت می باشد:اولین نکته تهیه شرایط مطلوب درمحل تخمگذاری و به حداقل رساندن استرس ها و فشارهای وارده بر مرغ تخمگذاری می باشد.

مسایلی همچون فضای دان خوری و آب خوری ، لانه های موجود و تعداد لانه هایی که به ازای هر مرغ وجود دارد ، تعداد مرغ ها در ارتباط با تجهیزات موجود ، ارتفاع نرده ها ( ارتفاع ناحیه ای که با Slat  پوشیده شده ) تهویه و عدم هوای مرده ، کیفیت کاه ، مدیریت آب ، توزیع غذا و دمای اتاق همگی مهم می باشند.

یک مرغداری که کار خود را در زمستان آغاز می کند و در تابستان به کار خود پایان می دهد مطلوب است که دمای سالن از 18 به 25 درجه سانتی گراد در طول دوره افزایش یابد و مصرف غذا باید به % 90 – 92.5  میزان غذای تخصیص یافته در زمان پیک تخمگذاری کاهش یابد و برای مرغداری دیگری که کار خود را در تابستان شروع کرده و در زمستان خاتمه می دهد دما باید از 25 به 18 درجه سانتی گراد و مصرف غذا به % 5/98 - 97 میزان تغذیه در زمان پیک تخمگذاری باید کاهش یابد.

نکته دوم فاکتورهای مرتبط با خود مرغ است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود : مسایلی همچون یکنواختی ، وضعیت نوک ، پوشش پر ، نسبت جفت گیری ، میزان گوشت و وضعیت پاها  و کف پا می باشد.

یک گله خوب ( نمره ) پرهایش بین 2 ، 3 است وپردرآوری  ضعیف نیازهای غذایی را به میزان بیش از 10 گرم به ازای هر مرغ در هر روز افزایش می دهد.مدیریت وزن مرغ فقط مربوط به دوران پرورش نمی شود بلکه در تمام طول دوران تخمگذاری باید ادامه داشته باشد.

مدیریت خوب وزن مرغ ها ، ارتباط با مدیریت وزن مرغ درزمان پرورش ، وزن مرغ در زمان شروع تخمگذاری ، وزن مرغ در زمان پیک تخمگذاری ، وزن کردن دقیق هفتگی و نظارت بر افزایش هفتگی وزن بدن دارد. طی بررسی ها مشخص شده است که افزایش هفتگی وزن بدن بعد ازهفته 30 ام باید 30-20 گرم باشد. افزایش بیش از اندازه وزن منجر به ذخیره نامطلوب چربی خواهد شد و افزایش بسیار اندک وزن خطر ریختن پرهای مرغ ها را به دنبال دارد.

اما در مورد مدیریت نوری تحریک نوری زود هنگام اثرات منفی بر روی دوام تخمگذاری خواهد داشت. مطلوب ترین حالت این است که اولین افزایش نوری در هفته 18 یا 20 ام انجام شود. نتایج نشان می دهد که افزایش طول روز اثر اندکی بر روی میزان تولید تخم در زمان تخمگذاری دارد.

تغذیه مرغ تخمگذار امر مهمی است و دست یابی به میزان تغذیه یکسان بستگی زیادی به سطح تولید تخم مرغ ، وزن بدن مرغ ، شرایط ماده ها ، تولید وزن تخم مرغ ، یکنواختی مرغ ها ، شرایط جایگاه و میزان تخصص و تجربه کارکنان مرغداری دارد. تغذیه بیش از حد منجر به تشکیل فولیکول های  بسیار بزرگ می گردد که بویژه در زمان تخمگذاری بیشترین خطر را دارد. بعد از40 هفتگی بحران تغذیه کاهش می یابد و  بعد از 50 هفتگی  تغذیه از نظر هزینه مهم به نظر می رسد.

فاکتور های استرس زا هم مهم است ، ازجمله این فاکتورها نوسانات دمای جایگاه ، نسبت جفت گیری و خشونت نرها ، انگل های مثل کنه های قرمز و کرم ها و بیماری هایی مثل برونشیت عفونی و  پنوموویروس عفونی پرندگان و لارنگوتراکئیت عفونی و وبای مرغی وکلی سپتسمی می باشد.

مرغ بصورت طبیعی از ? تا ?? سال، بسته به نژاد، عمر می‌کند.[??] در مرغداری تجاری یک جوجه گوشتی تا قبل از کشتار تنها شش هفته زندگی می‌کند.[??] جوجه‌های نیمه گوشتی و پرورش یافته در محیط باز تا ?? هفته هم نگهداری می‌شوند. مرغهای تخمگذار هم تا یک سال حدود ??? تخم گذاشته و پس از آن توانایی آنها در تخمگذاری کاهش می‌یابد و به کشتارگاه فرستاده می‌شوند تا از آنها در غذای بچه، حیوانات خانگی، پای و غذاهای پرورده استفاده شود.[??] بر اساس کتاب رکوردهای گینس، پیرترین مرغ جهان در سن ?? سالگی بر اثر مشکل قلبی مرد.[??]

 
خروس را می‌توان از تاج آن تشخیص دادخروس را می‌توان از رنگ تندتر آن نسبت به مرغ و پرهای بلند دم و همچنین پرهای نوک تیز گردن و کمر از مرغ تشخیص داد. با این حال در برخی نژادها مانند سبرایت مرغ و خروس تفاوت بسیار اندکی دارند. خروس را همچنین می‌توان با دقت در بلندی تاج و سیخک (برآمدگی نیزه مانند در پای مرغ) از مرغ باز شناخت. در بعضی نژادها و نژادهای دورگه مرغ و خروس را از رنگ آنها می‌توان تمیز داد. در مرغ بالغ گوشت بالای سر (تاجcomb/cock's comb) و همچنین زائده? زیر حلقوم پرنده (wattleزیرحلقوم) اندکی رشد می‌نماید . در اکثر نژادها رشد تاج و زیرحلقوم در خروسها بیشتر از مرغان است. در برخی نژادها هم پرهایی اضافه در ناحیه صورت و غبغب پرنده می‌روید که ناشی از یک تغییر ژنتیکی بوده و به آن ریش (beard/muff) گفته می‌شود.

مرغها توانایی پریدن برای مسافتهای بلند و طولانی را ندارند، اما در نژادهای سبکتر می‌توانند که بر روی نرده و یا شاخه‌ها، جایی که بطور طبیعی استراحتگاه آنهاست، بپرند. مرغها معمولا عمل پریدن را برای جستجو و یا اجتناب از خطر انجام می‌دهند.

مرغها اجتماعی بوده و گله‌ای زندگی می‌کنند. مرغها در درون خود یک نوع سلسله مراتب (pecking order) دارند که در آن عده‌ای از پرندگان در بدست آوردن غذا و محل استراحت برتری دارند. برداشتن مرغ و خروسها از گله سبب اخلال در این نظم می‌شود تا دوباره سلسله مراتب جدید برقرار شود. افزودن پرندگان جدید-بویژه پرندگان جوان- به گله معمولا موجب نزاع و ایجاد جراحت می‌شود.[??]

ماکیانها معمولا تمایل دارند که در جایی تخمگذاری کنند که از قبل در آنجا تخم بوده باشد و تخمهای آشیانه‌های اطراف را نیز به محل خود انتقال می‌دهد. گاهی نیز بر سر تخمگذاری در یک محل خاص بسیار لجوج و یکدنده می‌شوند. بسیار اتفاق می‌افتد که دو مرغ بر سر جای تخمگذاری با هم درگیر شده و حتی اگر محل کوچک باشد بر روی هم تخم می‌گذارند.

خروسها به منظور اعلام حضور به خروسهای رقیب بانگ (اذان) می‌زنند. این عمل می‌تواند به علت تغییرات محیط هم باشد. مرغها نیز پس از تخمگذاری و یا برای صدازدن جوجه‌های خود قدقد می‌کنند.

در سال ???? دانشمندانی که بر روی پیشینه پرندگان تحقیق می‌کردند به یک ژن پس مانده-talpid? برخوردند که در دوران جنینی عامل شکل گیری دندانها در فک می‌باشد؛ شبیه آنچه در فسیلهای پرندگان دیده شده‌است. جان فالن ناظر این پروژه اظهار می‌دارد که:"... مرغها تحت شرایطی خاص توانایی دندان درآوردن را حفظ کرده‌اند... ."[??]

 
دستگاه جوجه کشی مصنوعیجوجه کشی [ویرایش]
در طبیعت اکثر پرندگان پس از یک دوره? تخمک‌گذاری(clutch)، بر روی تخمهای خود خوابیده تا تبدیل به جوجه شوند. اغلب مرغهای خانگی هم این عمل را انجام می‌دهند که به این حالت به اصطلاح کرچی گفته می‌شود.یک مرغدار می‌تواند با گذاشتن تخم مصنوعی در لانه، مرغ را تشویق به کرچ شدن نماید و یا بالعکس، با قرار دادن لانه در ارتفاع و توری سیمی کردن کف لانه از کرچی مرغ ممانعت بعمل آورد. مرغ کرچ تخمگذاری را قطع نموده و بر جوجه کشی (incubation) تمرکز می‌کند (هر دوره clutch معمولا از ?? تخم تشکیل می‌شود). مرغ کرچ بر سر جای خود و بر روی تخمها می‌خوابد و در صورت ایجاد مزاحمت اعتراض خود را با سر و صدا و بلند کردن پرهای خود نشان می‌دهد و تنها بمدت کوتاهی برای خوردن و آشامیدن و همچنین عمل دفع و خاکبازی (dust bathe) از جای خود بر می‌خیزد. در طول دوره? جوجه کشی مرغ کرچ دما و رطوبت بستر را ثابت نگه می‌دارد و تخمها را طی دوره? اول انکوباسیون بطور مرتب می‌چرخاند تا از چسبیدن جنین به پوسته جلوگیری کند. در پایان دوره? جوجه کشی که معمولا ?? روز است، تخمها در صورت بارور بودن، هچ hatch می‌شوند. با شروع انکوباسیون رشد جنین هم آغاز می‌شود و همه? تخمها با یک یا حداکثر دو روز اختلاف هچ می‌شوند؛ اگر چه تاریخ گذاشته شدن تخمها تا دو هفته هم با یکدیگر اختلاف داشته باشند. قبل از هچ شدن مرغ می‌تواند صدای جوجه‌ها را در تخم شنیده و با قدقد کردن آنها را تشویق به بیرون آمدن می‌کند. جوجه‌ها با نوک خود سوراخی را جهت تنفس خود در قسمت پهن تخم که معمولا در بالای سر جوجه قرار می‌گیرد، ایجاد می‌کنند. سپس برای چند ساعت استراحت کرده، به جذب زرده (yolk) و بقایای خون پوسته که در پایین تخم است و تا پیش از این برای تنفس جوجه بکار می‌رفت، می‌پردازد. پس از آن به گشاد کردن سوراخ و ایجاد یک در، در قسمت پهن تخم اقدام می‌کند و پس از موفقیت خود را به بیرون می‌غلطاند و در گرمای بستر بدن خیسش خشک می‌شود.

مرغ مادر معمولا به مدت دو روز پس از هچ در لانه می‌ماند و در این مدت جوجه‌ها از زرده? جذب شده تغذیه می‌کنند. تخمهایی که بارور نمی‌باشند هچ نشده و مرغ که از جوجه شدن آنها ناامید گشته، لانه را ترک می‌کند. پس از هچ مرغ مادر بشدت مراقب جوجه‌های خود بوده و هر زمان که لازم باشد آنها را گرم می‌کند(مرغ مادر زمان این عمل را با صدای مخصوصی که جوجه‌ها از خود در می‌آورند، متوجه می‌شود). مرغ مادر جوجه‌ها را به سمت آب و غذا هدایت کرده و هنگامی که شیئی خوراکی ببیند، آنها را صدا می‌زند اما بندرت جوجه‌ها را مستقیما تغذیه می‌کند. مرغ مادر به مدت چندین هفته (معمولا ? هفته) به مراقبت از جوجه‌ها ادامه داده و سپس به تدریج علاقه? خود را از دست داده و شروع به تخمگذاری می‌کند.

مرغهای تخمگذار امروزی بندرت کرچ می‌شوند و در صورت کرچ شدن در نیمه? دوره? جوجه کشی از روی تخمها بلند می‌شوند. با این وجود چندین نژاد چند منظوره(utility) مانند کوشین، کورنیش و سیلکی (ابریشمی) هستند که بطور مرتب کرچ شده و نه تنها برای جوجه مرغها، بلکه برای سایر گونه‌های پرندگانی که طول دوره? جوجه کشی آنها کوتاهتر و یا بلندتر از مرغ است (مانند بلدرچین، قرقاول، غاز، بوقلمون و ...) مادران خوبی هستند. تخم مرغ را می‌توان در زیر پای اردک نیز گذاشت، اما میزان موفقیت آن متغیر است.

جوجه کشی مصنوعی [ویرایش]
جوجه کشی را می‌توان بصورت مصنوعی و کاملا موفقیت آمیز نیز انجام داد. تقریبا همه? تخمهای بارور تحت شرایط مناسب -??‍/? سانتیگراد(??/? فارنهایت) و ??? رطوبت نسبی (در سه روز آخر برای نرمتر شدن پوسته ???)- هچ می‌شوند. طی اولین مرحله? جوجه کشی تخمها را باید بطور منظم (? تا ? بار در روز) چرخاند. اگر تخمها چرخانده نشوند، جنین به پوسته تخم چسبیده و می‌میرد و یا با نقص عضو هچ می‌شود. بعضی از ماشینهای جوجه کشی (incubator) این عمل را بطور خودکار انجام می‌دهند. عمل چرخاندن از رفتار مرغ که در طول شبانه روز چندین بار بلند شده و تخمها را با نوک خود میچرخاند، تقلید شده‌است. با این حال چرخاندن تخمها در هفته? آخر می‌تواند وضعیت قرار گرفتن درست جوجه در تخم به منظور شکستن پوسته را بر هم بزند.

ماکیان بعنوان جانور خانگی [ویرایش]
مرغها جانوران کم خرجی هستند. اصلی ترین دغدغه در نگهداری مرغ، جای آن است. مرغها را می‌توان در قفس نگه داشت و در شبها نیز بر روی چوب خواب یا شاخه استراحت کنند و زیر پای آنها نیز می‌توان کاه یا خاک اره گذاشت که با توجه به میزان بالای نیتروژن در مدفوع پرنده، به یک توده? کامپوزیت تبدیل می‌شود.

به نگهداری خروس نیازی نیست؛ چرا که مرغها بدون خروس هم تخم می‌گذارند، اما این تخمها نطفه نداشته و در نتیجه بارور نمی‌شوند. زرده ی تخم تازه خوش رنگ و براق بوده بالای سفیده قرار می‌گیرد. رنگ زرده متغیر است و شدت رنگ آن به میزان زانتوفیل (Xanthphyll) -رنگدانه‌ای که در گیاهان سبز و ذرت وجود دارد- بستگی دارد. زانتوفیل همچنین عامل رنگ زرد پوست و پای مرغ می‌باشد. رنگ زرده به منبع زانتوفیل نیز وابسته‌است و از زرد تیره تا نارنجی دو نوسان می‌باشد.[??]

اگر ماکیانان چرا کنند و یا در جیره? آنان سبزیجات باشد کیفیت تخم انها طبق استانداردهای وزارت کشاورزی آمریکا (یو اس دی ای) تفاوت می‌کند. بارب گورسکی، کشاورز اهل پنسیلوینیا، تعدادی از تخم مرغهای خود را که بصورت مزرعه‌ای نگهداری می‌شوند، در اختیار تحقیقات یو اس دی ای قرار داد. طبق نتایج این تحقیقات این تخم‌ها دارای ??? کلسترول کمتر، ??? چربی کمتر، ??? ویتامین ای بیشتر، دو برابر اسید چرب امگا? و ? برابر امگا? نسبت به استاندارد یو اس دی ای بودند.[??]

در حالیکه جیره? مرغداریهای بزرگ را باید از نظر تجاری ثابت نگاه داشت، مرغان خانگی را می‌توان با سبزیجات که عاری از سم هستند، براحتی تغذیه نمود. مرغ می‌تواند به دنبال علفها، دانه‌ها، حشرات و ... در محیط باز بگردد. مرغ را همچنین می‌توان با پوست تخم مرغ خرد شده (البته با رعایت درصد مناسب)، غذاهای استفاده نشده مثل ته مانده‌ها و مواد غذایی کهنه اما نه فاسد تغذیه نمود. دادن خرده نان، میوه، اشغال سبزی، شیر مازاد بر نیاز و پرهیز از تغذیه آنها با موادی مثل پوست سیب زمینی (که هضم ان برای مرغ مشکل است) و یا هر چیز فاسد و گندیده، مواد دارای بو و طعم تند مثل سیر و پیاز یا ماهی توصیه می‌شود.[??]

مورد فهرست شماره‌ای
ماکیان در صنعت کشاورزی و دامداری [ویرایش]
در ایالات متحده تا سال ???? مرغ عموما در مزارع خانوادگی نگهداری می‌شد. در ابتدا هدف اولیه از پرورش مرغ، تخم مرغ بود و گوشت یک محصول ثانویه بشمار می‌رفت.[??] عرضه از تقاضا کمتر بود و قیمت طیور بالا بود. در فصول سرد می‌شد برای مدتی تخم مرغها را جابجا و انبار کرد، بدون آنکه به سردخانه نیازی باشد. این امر در روزهایی که یخچال فراگیر نبود، امر مهمی بشمار می‌رفت. گله‌های ماکیان در کشتزارهای کوچک نگهداری می‌شدند چرا که مرغها عموما خود را از اضافه? غلات و خرده آشغال و محصولات بر زمین ریخته تغذیه می‌کردند. این اقلام بویژه در فصل زمستان محدود بودند و همین عامل جمعیت طیور را ثابت نگه می‌داشت. پس از اینکه طیور توجه محققان کشاورزی را بخود جلب کردند (تقریبا در سال ????)، بهبود در مدیریت و اصلاح جیره? غذایی، مرغداری را با صرفه تر و تجاری تر نمود.

تا قبل از سال ???? مرغ را بیشتر در جشنها و مراسم خاص عرضه می‌کردند. مرغ را زنده یا کشته شده حمل و نقل کرده، پرش را کنده اما شکمش را خالی نمی‌کردند و انرا بر روی یخ بسته بندی می‌کردند. جوجه‌های گوشتی اماده طبخ تا دهه? ??، زمانی که سردخانه تا دم فروش مرسوم شد و به مشتریان اطمینان بیشتری بخشید، همه گیر نبود. تا پیش از این تمیز کردن مرغ وظیفه? قصاب محل بود و از مهارتهای کدبانوی منزل بشمار می‌آمد. در آنزمان دو نوع ماکیان عرضه می‌شد: جوجه گوشتی یا جوجه? بهاره، که خروسهای جوانی بودند که محصول جانبی صنعت تخم مرغ بودند و زمانی که جوان و تازه بودند به فروش می‌رفتند و وزنشان نیز غالبا زیر ??? کیلو بود؛ و مرغهای خورش که اینها هم محصول صنعت تخم مرغ بودند و مرغهای تخم گذار پیری بودند که دوره? اوج تخم گذاری خود را سپری کرده بودند. این عمل امروزه دیگر انجام نمی‌شود؛[??] جوجه‌های گوشتی امروزه نژادی کاملا متفاوت دارند و ماکیانهای تخمگذار دیگر در فروشگاهها ظاهر نمی‌شوند.

نقطه? عطف صنعت مرغداری در قرن بیستم به کشف ویتامین دی D(نامگزاری شده در سال ???? )[??] بود که نگهداری مرغها را در قفسهای بسته ممکن ساخت. تا پیش از این مرغها در فصل زمستان بدلیل کمبود نور خورشید جان بدر نمی‌بردند و تولید تخم و گوشت و جوجه کشی در فصول سرد بسیار مشکل بود و این امر ماکیان را به یک محصول فصلی و گرانقیمت تبدیل مرده بود .

همزمان تولید تخم نیز با نژادهایی علمی افزایش یافت. پس از چندین شروع ناموفق مثل تجربه? ایستگاه تحقیقاتی مین[??]، پرفسور درایدن از ایستگاه تحقیقاتی ارگون به موفقیت رسید.[??]

 
ماکیانهای تخمگذار در قفس batteryپیشرفت در تولید و کیفیت با کاهش تقاضا برای نیروی کار همراه بود. طی دهه? ?? تا ??، نگهداری ???? ماکیان برای یک خانواده? مرغدار یک شغل تمام وقت محسوب می‌شد. در اواخر دهه? ?? قیمت تخم مرغ خانگی چنان کاهش پیدا کرد که مرغداران مجبور شدند که تعداد ماکیانهای خود را سه برابر کرده و سه ماکیان را در قفسی که سابقا یک ماکیان در ان نگهداری می‌شد، قرار دهند و یا تعداد چوب خوابهای قفس‌ها را سه برابر کنند. خیلی طول نکشید که قیمتها باز هم رو به کاهش گذاشت و تعداد بسیاری از خانواده‌های مرغدار از این شغل دست کشیدند. این امر نقطه? اغاز تبدیل مرغداری سنتی به صنعتی بود.

آناتومی [ویرایش]
آناتومی مرغ خانگی در شکل زیر کاملا مشخص شده‌است.

 
آناتومی مرغ خانگی

تولید مثل [ویرایش]
مرغ نیز مانند تمام پرنده‌های دیگر تولید مثل جنسی دارد. پس از جفت گیری و تخم گذاری ?? روز طول می‌کشد که تخم مرغها به جوجه تبدیل شوند.

چه عواملی در مرغان تخمگذار بر تولید تخم مرغ موثر واقع می شوند؟
     ?? خرداد ????       

بسته به نژاد وفصل شروع تولید تخم مرغ در طیور تخمگذار از 18-22 هفتگی آغاز می گردد وسیکل تخمگذاری 12 ماه طول می کشد 6-8 هفته بعداز شروع تولید گله به پیک 90 درصدی می رسد تولید گله بعد از 12 ماه به 65 درصد خواهد رسید در طول تغییرات مرحله تولید و کاهش تدریجی تغییراتی دروزن تخم مرغ نیر حاصل میگردد هرآنچه که بتواند برتولیدگله تاثیربگذارد بایستی موردبررسی قرار گیرد مطالعه سابقه گله نیز در این امر مهم است مصرف غذا کیفیت وکمیت مصرف آب شدت و مدت روشنایی ، آلودگی های انگلی ، بیماری ها ، مدیریت و فاکتورهای محیطی ، همگی بر تولید یک گله موثر می باشند .
الف – دلایل غیر عفونی موثر در تولید
1- سن مرغ :
طیور می توانند سال ها زنده مانده و به تولید خود ادامه دهند به طور کلی بعد از 2 یا 3 سال بسیاری از مرغ ها به طور معنی داری تولیدخود را کاهش می دهند و این کاهش از پرنده ای که به پرنده دیگر متفاوت خواهد بود پس از گذارندن یک دوره تولک و استراحت مرغ های خوب می توانند 50 تا 60 هفته به تولیدخودادامه دهند مرغ هایی که تولید کمتری دارند و نیز سن آنها بیشتر باشد برای تولید و تولک مناسب نمی باشند .
2- تغذیه نامناسب :
مرغ ها برای تولید مطلوب به یک جیره بالانس شده و کامل نیاز دارند زیرا که تغذیه ناکافی سبب افت تولید می شود که این حساسیت در خصوص انرژی ، پروتئین و کلسیم بیشتر است بدین سبب تامین دائمی نیازهای مرغان تخمگذار ضروری است استفاده از دانه کامل ، ضایعات و ... به تنهایی باعث عدم تعادل جیره خواهند شد .بالانس نبودن جیره و تغذیه آن در مدت طولانی سبب پرولاپس مجرای عبور تخم می شود بروز پرولاپس در پرندگان چاق و نیز به هنگام تولیدتخم مرغهای خیلی بزرگ بیشتر است پرولاپس سبب آسیب دائمی مرغ شده و در بسیاری از مواقع کشنده می باشد.
3- کمبود یا نقص مواد مغذی
1-3 – نمک :
حیوانات به طور ذاتی تمایل به مصرف نمک دارند و تغذیه جیره ای که از نظر نمک کمبود داشته باشد منجر به پرخوری ، نوک زدن به پر و در نتیجه کاهش تولید تخم مرغ می شود. به اکثر غذاهای طیورنمک اضافه می شود ید به ندرت به جیره مرغ ها اضافه می شودبا این وجود نمک های یددار به طور عادی برای مرغان استفاده می شود نمک های حاوی کبات درخوک و نشخوارکنندگان استفاده شده و در طیور می توان بدون مشکل آنها را استفاده کرد رنگ این نمک آبی می باشد . نگهداری حجم مایعات ، بدن ، ph خون و حفظ فشاراسمزی ازنقش های سدیم است مصرف مداوم ولی کم نمک می تواند بر روی کاهش اشتها موثر باشد کمبود سدیم بر روی استفاده از پروتئین ، انرژی جیره وعملکرد تولیدمثلی موثر است کلر نیز ازعناصر ضروری است کلرید هیدروژن از معده حقیقی طیورترشح شده ودرهضم غذا ذخیل می باشد کمبود در طیور عوارض عصبی داشته و به سر وصدای ناگهانی حساسیت بیشتری دارند .
2-3- کلسیم :
پوسته تخم مرغ ازکربنات کلسیم تشکیل شده است در مرحله رشد احتیاج پوستها به کلسیم نسبتا کم بوده که با شروع تولید بایستی به حداقل 4 برابر میزان کلسیم افزایش یابد کلسیم ناکافی سبب کاهش تولیدوکم شدن کیفیت پوسته تخم مرغ می شود کلسیم درمدولای استخوان نگهداری می شود باکاهش ذخایر کلسیم ، شکنندگی استخوان ها بیشتر می گردد که حتی درموارد حاد مرغ توانایی ایستادن و راه رفتن را از دست می دهد این مساله درمرغان تخمگذاری که درقفس نگهداری می شوند بیشتر است سندرم خستگی قفس درمرغانی که روی بستر پرورش می یابند مشاهده نمی شود کلسیم را می توان از سنگ اهک یا پوسته صدف تامین نمود اندازه ذرات بر روی قابلیت استفاده از کلسیم موثر است زیراهرچه ذرات بزرگتر باشدمدت بیشتری در دستگاه گوارش باقی ماند و ازاد شدن آنها اهسته تر است این مساله سبب می شود که در طول تاریکی شب که پرندگان غذایی مصرف نمی کنند سبب پیوستگی و یکنواختی پوسته شود پیشنهاد می شود که به صورت دوره ای از سنگ اهک دولومیت در صنعت خوراک استفاده شود این منبع حاوی حداقل 10 درصدمنگنز بوده وبرای جذب در روده با کلسیم رقابت می کند در نتیجه سبب کمبود کلسیم می شود از این سنگ اهک در صنعت فولاد نبایداستفاده گردد بالابودن میزان کلسیم سبب برهم زدن نسبت کلسیم به فسفر شده و به دنبال آن تلفات افزایش می یابد .
3-3 – ویتامین d :
برای جذب طبیعی کلسیم به آن نیاز می باشد و در صورت ناکافی بودن ویتامین ، کمبود کلسیم ظاهر می شود و سبب کاهش تولید تخم مرغ می شود ویتامین d به دو شکل d2 و d3 بود که توانایی جذب و فعالیت هردو در حیوانات یکسان است ولی در طیور فرم d3 فعالتر و کارایی بهتری دارد .
4-3-پروتئین
مصرف پروتئین در واقع برای تامین اسیدهای امینه است 22 اسید آمینه وجود دارد که طیور قادر به ساختن برخی از آنها نمی باشند اسیدهای امینه ضروری بایستی برای طیور تامین شوند که میزان آن بسته به مرحله تولید ، پرورش ، سن ، تیپ ، نژآد و سویه فرق می کند دراغلب جیره های مرغان تخمگذار کمبود متیونین وجود دارد به هنگام شروع تولید نیاز به پروتئین ، ویتامین و موادمعدنی افزایش می یابد در صورت کمبود پروتئین یاعدم تامین اسیدهای آمینه تولید و جوجه آوری افت می کند .
5-3- چربی :
چربی منبع انرژی و سرشار از اسید لینولئیک است کمبود آن بر روی تولید تخم مرغ تاثیر منفی میگذارد چربی های جیره به عنوان حمل کننده ویتامین های محلول درچربی و جذب کننده ویتامینی ها هستند دراثر کمبود چربی جیره ، جذب ویتامینهای محلول درچربی مختل می شود
4- مسمومیت ها :
1-4 – نمک :
اگر چه پرندگان به سطوح کمی از نمک احتیاج دارند ولی وجود آن ضروری است مقادیر زیادنمک سبب مسمومیت و کاهش تولید تخم مرغ می شود به عبارت دیگر بین سطوح مورد نیاز وسطوح مسمومیت بایستی تعادل برقرار شود بالابودن نمک درجیره سبب مرطوب شدن بستر می گردد سطح سدیم درغذاهایی همانند پودرماهی ، کنجاله گلوتن ذرت ، پودر گوشت ، آب پنیر و کنجاله آفتابگردان بالا می باشد به طوری که در صورت استفاده از غذاهای ذکر شده سطوح نمک جیره باید کاهش یابد .
2-4 – فسفر :
فسفر و کلسیم از عناصر اصلی استخوان بوده و نسبت کلسیم به فسفر بر روی جذب هر یک از آنها موثر می باشد که به دنبال ان عدم بالانس این دوعنصر سبب کاهش تولید وکیفیت پوسته و جوجه دراوری میگردد نقش دیگر فسفر درمتابولیسم کربوهیدارتها ، متابولیسم چربی و کمک به تعادل اسید – بازبدن می باشد.
3-4-ویتامین d :
بالابودن ویتامین d سبب جذب بیشتر کلسیم شده که ممکن است تولید تخم مرغ را کاهش دهد دراغلب گونه ها تحمل مصرف ویتامین d تا 10 برابرحد مجاز ذکر شده است در حالی که در مدت کوتاه طیور می توانند تا 100 برابر حد نیازشان را تحمل کنند با این وجود زیاد بودن ویتامین d3 در جیره هنوز ناشناخته است .
4-4 – مایکوتوکسین ها :
قارچ ها با تولید سم بر روی سلامت طیور وکاهش تولیدتخم مرغ اثر می گذارند همچنین بسته به نوع سم تولیدی جذب غذاها را نیزتحت تاثیر قرار می دهد در اثر سموم قارچی ، کمبود کلسیم و ویتامین d3 درمرغان تخمگذار ظاهر شده و نیز دراثر اختلالات هورمونی ف کاهش تولید تخم مرغ ظاهر می شود .سم آفلاتوکسین دردانه های ذرت انبار شده و در مزارع توسط قارچی به نام مایکوتوکسین های دیگری در ذرت وغلات دیگر دیده می شود که از آن جمله می توان به زیر النون اکراتوکسین 2-t توکسین ، وومی توکسین ، سیترینین اشاره نمود تاکنون بیش از 300 نوع مایکوتوکسین شناسایی شده است
5-4 – بوتولیسم :
بوتولیسم توسط سموم نروتوکسین ایجاد شده که ان هم به وسیله باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود در اثر مصرف غذاهای فاسدولاشه ها این حالت رخ می دهد تالاب هاو مانداب ها اغلب دارای آب هایی هستند که مواد معدنی آنها و میزان باکتری و قارچ آنها زیاد وحاوی این توکسین است .
6-4- سموم دیگر:
درجه سمیت یک گیاه یا دانه متفاوت بوده ولی در اغلب موارد برتولید جوجه درآوری ، رشد وزنده ماندن تاثیر منفی می گذارد از این گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1- گلسنک ها
همچنین آفت کش ها ، علف کش ها ، ضد عفونی کننده ها ، کود ، داروها ، آنتی بیوتیک ها ، روغن و ضد یخ می توانند برای طیور سمی باشند .
ب – آنتی کوکسیدیال
در گله های جوان ، پولت های جایگزین و پرندگان گوشتی از داروهایی استفاده می شود که از شیوع یا بروز کوکسیدیوز جلوگیری می کند از انتی کوکسیدیال ها در مرغان تخمگذار تجاری استفاده نمی شود .
نیاکاربازین داروی ضد وکسیدیوز بوده که باعث افت عملکرد مرغان می شود حتی اگر درجیره مرغان تخمگذار یا مادر در سطح طبیعی استفاده گردد از عوارض دیگر استفاده ازاین داروی ضعیف شدن غشاهای زرده لکه لکه شدن زرده می باشد در تخم مرغهای قهوه ای پوسته کمرنگ شده ودر 48 ساعت بعد از متمایل به سفید می شود حتی سطوح اندک نیکاربازین می تواند هچ رنگ پوسته و لکه لکه شدن زرده را تحت تاثیر قرار دهد موننسین آنتی کوکسیدیال موفقی بوده ولی در صورت پایین بودن پروتئین جیره اثر منفی برروی تولید تخم مرغ خواهند داشت آنتی کوکسیدیال های یونوفره دیگر چنین اثری دارند .
ج- اشتباهات مدیریتی
ج1-قطع غذا :
قطع غذا به مدت چندین ساعت سبب کاهش تولید تخم مرغ می شود و جود مکمل های مناسب و کافی درجیره ها ضروری است در صورتی که غذا به مدت بیش از 2 هفته در مزرعه ذخیره شود ممکن است دچار کپک زدگی شود بخصوص انکه رطوبت غذاها بالا باشد در طول ذخیره سازی توان ویتامین های موجود در خوراک کاهش می یابد .
ج2- قطع آب :
آب یکی از مهمترین مواد مغذی اصلی است که حدود 70 دصد از وزن بدن را تشکیل می دهد عدم دسترسی به آب به مدت چندین ساعت باعث کاهش تولید تخم مرغ می شود مرغها به ف