وشنایی، به طرز قابل توجهی میزان تولید مرغداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. روشنایی کم در طول دوره جوجه‌کشی و یا روشنایی بیش از اندازه در طول دوره رشد می تواند اثر منفی بر عملکرد مرغداری داشته و به کاهش سود مرغداری منجر شود. سیستم مرغداری بسته، تونلهای تهویه و اصولا مرغداری سالنی با آنکه در مصرف انرژی کارآمدتر از سیستمهای سنتی هستند اما نیاز به منابع نور مصنوعی دارند . هزینه روشنایی سالن مرغداری با لامپ های رشته ای 60 وات می تواند به اندازه 40 ٪ -30٪ از هزینه های عملیاتی برق برسد ( 250 دلار - 100 دلار به ازای هر گله در هر سالن ، بسته به اندازه سالن مرغداری و سن گله ای که برای فروش به بازار ارائه میگردد .) بنابراین، بهبود روشنایی نه تنها برای پرندگان سودمند است بلکه کارآمدی انرژی موجب به حداقل رساندن هزینه های تولید می گردد .به ادامه مراجعه کنید

لامپ های فلورسنت فشرده ( CFL ) معمولترین جایگزین لامپ های رشته ای می باشد . با آنکه این لامپها در مقایسه با لامپ های رشته ای باعث 60٪ صرفه جویی در هزینه های روشنایی می گردند ولیکن در عرصه این صنعت بزرگ ، لامپ های CFL در سالنهای مرغداری تجربه نرخ بالای خرابی با توجه به حساسیت لامپ به نوسانات برق را داشته اند. مشکل عمده دوم مشکل انباشتگی یا توده بستن آلودگی در مارپیچهای لامپ های CFL است. 
              

 
تجمع آلودگی در مارپیچی لامپها موجب کاهش لومن نور خروجی می گردد ، به علاوه لامپ به طور طبیعی میزان خروجی نور خود را در طول زمان از دست می دهد که به این مشخصه لامپ ، LLD گفته می شود (استهلاک لومن لامپ). این لامپ ها حاوی جیوه هستند که از نظر زیست محیطی خطرناک شمرده می شوند ، به همین دلیل این لامپها نیازمند روشهای ویژه دسترسی به هنگام استفاده و از بین بردن به هنگام دور ریختن آنها پس از خرابی هستند .
لامپ های فلورسنت فشرده کاتد سرد ( CCFL ) منبع نور دیگری با کارآمدی انرژی هستند . این لامپها مشابه لامپهای CFL هستند با این تفاوت که طول عمر بیشتری دارند و قیمتشان هم بیشتر است . اما آنها نیز حساس به نوسانات برق هستند ، حاوی جیوه بوده و نور خروجی خود را در طول زمان از دست می‌دهند.

مدلهایی از لامپهای CCFL

در سه سال گذشته لامپهای LED مخصوص مرغداریها ، وارد بازار شده است . تکنولوژی LED از طریق نور ساطع شده از الکترون ها کار می کند . در حال حاضر از این نوع روشنایی با موفقیت کامل در تولید مرغهای گوشتی ، بوقلمون ، مرغهای تخمگذار و نیز در مرغ اجداد استفاده میشود.
با این شرط که روشنایی مورد نیاز کافی باشد ، ثابت شده که اگر عملکرد رشد جوجه ها در حالتیکه از لامپ های LED استفاده شود بهتر از عملکرد رشد آنها با منابع نور سنتی نباشد، حداقل به همان اندازه خوب خواهد بود . چراغ های LED به میزان85٪ - 80 ٪ کارآمد تر از لامپ های رشته ای هستند. انواع مرغوب آنها دو سال پس از نصب در سالنهای پرورش مرغ گوشتی اصلاً نسوخته اند و 80٪ -70٪ از خروجی نور خود را حفظ نموده اند . چون این تکنولوژی یک عرصه در حال رشد بوده که با آهنگ تندی بازار را با لامپ های جدید هدف قرار داده است ، مرغدارانی که علاقه مند به استفاده از لامپهای LED در سالنهای تولیدی خود هستند باید تکلیف خود را قبل از خرید بدانند.
مفاهیم کلیدی ای که هنگام انتخاب هر لامپ باید بدانیم به شرح زیر است :
1. آیا لامپ مورد نظر در محیط های مرغداری آزمایش شده است و امتحان خود را داده پس داده است ؟
الف . اگر بله، آیا نتایج در دسترس عموم گرفته است ؟
ب . رفتار پرنده زیر نور این نوع لامپ چه بوده ؟ مرغدارانی که از لامپهای LED استفاده می کنند بر این نکته تأکید می کنند که پرندگان زیر نور لامپهای LED رفتار آرامتری دارند و این حالت حتی در زمانی که میزان نور از حالت کم شده با دیمر به میزان نور کامل رسانیده می شود هم وجود دارد. یک دلیل ممکن است به این خاطر باشد که نور LED در مقایسه با لامپ های CFL ، حالت سوسو زدن نداشته و این به میزان قابل توجهی بر پرندگان تاثیر گذار است زیرا چشم ماکیان تیزبینتر و حساس تر از چشم انسان نسبت به سوسو زدن نور می باشد .
ج . آیا اطلاعاتی در مورد کارایی لامپ و میزان روشنایی آن در طول عمر مفیدش و یا میزان استهلاک روشنایی لامپ (LLD) موجود است ؟ آیا لامپ دارای رتبه بندی Energy Star می باشد ؟ اگر از برنامه های تخفیف در مورد LED ها استفاده شود ، مهم است تا تایید شود که آیا رتبه بندی Energy Star مورد نیاز می باشد و یا اینکه تنها انواع خاصی از لامپها واجد شرایط برنامه های تخفیف هستند .
د . آیا لامپ هایی که در سالن مرغداری وجود دارند تحت برنامه های معمولی آب پاشی با شلنگ تمیز می شوند ؟ در واقع لامپهایی که درجه حفاظتی 65 IP دارند برای شستشو مناسب هستند.
2. درجه بندی کلوین (K ) چیست؟ درجه بندی کلوین به دمای رنگ نور اشاره می نماید .
الف. K 3000 -2700 - کلوین گرم ، رنگ نور نارنجی متمایل به قرمز ، به عنوان مثال - لامپ های رشته ای
ب . K 3700-3400 - کلوین خنثی یا بی رنگ ، به عنوان مثال – لامپ LED ویژه مرغداری مدل Next Gen Illumination .
ج . K 6000-5000 - کلوین سرد ، رنگ نور آبی متمایل به سفید ، به عنوان مثال – لامپ LED مدل Once Innovation Agrishift.
شکل های زیر چند نوع از لامپهای LED مخصوص مرغداریها را نشان می دهد .
 

(Next Gen Illumination LED) (LED Bulb-Luma Vue) Once Innovation-LED
10 وات ، 400 لومن ، 3700 کلوین 6.5 وات ، 510 لومن ، 6000 کلوین 15 وات ، 900 لومن ، 6400 کلوین

3. لومن لامپ چیست؟ لومن مقدار کل نور خروجی اندازه گیری شده در اطراف لامپ است . یک لامپ 8 وات از نوع کاتد سرد (CCFL) دارای 325 لومن می باشد که میزان نور بسیار پایینی است ، در حالی که یک لامپ کم مصرف 36 وات به میزان 2400 لومن نور می دهد که این مقدار نور زیاد کاملا مناسب دستگاه مادر مصنوعی می باشد . همچنین درک این موضوع خیلی مهم است : مقدار لومنی که این لامپهای نو از خود منتشر می کنند معمولا بسیار بالاتر از لومن برخی از انواع لامپها است که عملاً پس از 6 ماه در مرغداری ها منتشر می کنند .
4 . چند فوت کاندل از نور به پرنده ها می رسد ؟ فوت کاندل نور در سطحی که پرنده ها هستند یک ابزار تولید بسیار پرارزش است و به شما اطمینان خاطر می دهد که جوجه ها به خوبی شروع به رشد می کنند و نهایتاً مرغهایی که زودتر به بازار عرضه می شوند و این خود باعث به حداقل رساندن تلفات انرژی می شود . فوت کاندل ، اندازه گیری شدت نور بر روی یک سطح است و به ما کمک می کند تا مقدار نور لامپها با مقدار استاندارد مورد نیاز سنجیده شود . یک استاندارد مشترک که برای توصیف نور وجود دارد مقدار لومن به ازای هر وات است. به طور مثال مقادیر مربوط به لامپ رشته ای LM/W 15 ، لامپ کم مصرف LM/W 60 و لامپLED ، LM/W 75 می باشد . به طور سنتی ، به جوجه های تازه از تخم درآمده، بسته به نژاد و برنامه رژیم غذایی ، با حداکثر نور متمرکز بر مسیرهای خوراک و آب به طور میانگین شدت نوری به میزان 2 فوت کاندل از 4 روز اول تولد تا 14روزگی داده می شود. هنگامی که پرندگان رشد خود را به خوبی آغاز کردند ، پس از آن شدت نور را می توان کاهش داد . در این خصوص برای دریافت پیشنهادات لازم با نماینده انجمن مرغداران خود مشورت نمایید .
5. زاویه خروجی نور چقدر است ؟ هر چه زاویه نور خروجی محدود تر باشد ، سایه بیشتری بین نور لامپها و در روی دیوار ظاهر می شود. LED ها برای اولین بار به طور عمده به عنوان نورافکن فروخته شد و نور خروجی به حلقه های باریک محدود شده بود ، ترکیب این نمونه چراغها برای سالنهای پرورش مرغ نامناسب بودند و نور چراغ ها ممکن بود در دوایری به اندازه 20 فوت (تقریباً 6.1 متر) در طول مسیرهای آب و غذا متمرکز شود. صنایع ساخت LED در حال حاضر چراغهایی با باند نوری وسیع تری تولید نموده اند که برای پروش مرغ مفید و مناسبتر است. برای به حداقل رساندن مناطق تاریک در سالنهای پرورش مرغ توصیه می شود که زاویه نور خروجی چراغهای LED بین 120 درجه تا 160 درجه باشد. با استفاده از لامپهای رشته ای ، به همان اندازه که نور به سقف و دیوارها می تابد به سطحی که پرنده هست تابیده می شود . چون LED ها زاویه پخش نور کمتر از 180 درجه دارند ، در این حالت ، دیگر نور به طرز ویژه ای مستقیماً به سمت پرندگان می تابد ، از این رو و به واسطه نداشتن روشنایی های غیر ضروری روی سطوح دیوارها و سقف، کاهش اتلاف انرژی خواهیم داشت.
6. چگونه لامپ از شر گرمای تولید شده خلاص می شود ؟ وقتی دیودها روشن هستند ، گرما تولید می شود. با آنکه گرمای تولید شده در لامپهای LED به مراتب کمتر از گرمای تولید شده در لامپ های رشته ای است، برای جلوگیری از آسیب دیودها ، این گرما باید مستقیماً به بیرون هدایت شود . برای این کار حداقل دو طرح وجود دارد که معمولا استفاده می شود ، پره های خنک کننده و یا بزرگ ساخته شدن بدنه بالای دیودها . راه حل سومی وجود دارد که با استفاده از شکاف های باز ، اجازه می دهد تا گرما آزاد گردد. ولیکن این شکافها ، می تواند خطر سوختن لامپ LED را در سالنهای مرغداری افزایش دهد چرا که به دلیل قرار داشتن لامپ در معرض آلودگیهای محیطی و پر شدن شکافهای خنک کننده با این آلودگیها عملاً گرما دفع نشده و این می تواند باعث آسیب دیودها شود .
7. آیا لامپ LED با دیمرها(کاهنده های نور) سازگار هستند و باید مشابه چراغ های فعلی از کاهنده های نور استفاده شود ؟ بر خلاف لامپ های رشته ای که با استفاده از دیمر و به روش خطی نور آنها کم می‌شود، برای لامپهای LED ، قبل از اینکه کاهش نور لامپ اتفاق بیافتد ممکن است دیمر از همان ابتدا نیاز به کاهش درجه قابل ملاحظه ای داشته باشد ، دیمرهای جدیدی برنامه ریزی شده اند تا بر این موضوع فائق آیند . با این حال ، تولید کنندگان باید آگاه باشند که دیمرها و LED های موجود ممکن است 100٪ با هم سازگار نباشند و این می تواند لزوم توجه به تضمین یکنواختی مناسب دیمرها را برای کاهش نور چراغ ایجاب نماید .
8. آیا سیستم الکتریکی به درستی برای چراغ های LED طراحی شده است؟ بر خلاف لامپ های رشته ای استاندارد ، LED ها ، CFL ها و CCFL ها بارهای غیر خطی هستند . بارهای غیر خطی بارهایی هستند که در آن جریان با ولتاژ متناسب نیست . برای مدارات روشنایی سالنهای پرورش مرغ ، به اشتراک گذاشتن یک هادی مشترک نول غیر معمول نیست. جریان های برگشتی گذرنده از مدارات لامپ های رشته ای در سیم کشی های سه فاز به دلیل ماهیت خطی بار در سیم مشترک نول همدیگر را خنثی می کنند ، بنابراین ترجیح به استفاده از نول مشترک در مدارات لامپ های رشته ای احساس می شود . زیرا این می تواند هزینه های سیم کشی را کاهش دهد. جریان های برگشتی گذرنده از LED های غیر خطی و بارهای CFL اثر خنثی کننده ندارند. در واقع، جریانهای نول می توانند به هم اضافه شوند. به هنگام نصب بارهای غیر خطی LED و CFL روی مداراتی که سیم مشترک نول دارند ، مطمئن شوید که جریانهای خنثی به اندازه کافی برآورد گردیده اند . در احداث سالن های مرغداری های جدید که بارهای غیر خطی مورد استفاده قرار می گیرند طراحی و استفاده از سیم نول مشترک توصیه نمی شود. اگر در این خصوص نگرانی دارید و مطمئن نیستید لطفا موضوع را با یک برقکار ذیصلاح در میان بگذارید .

توضیحات :
اطلاعات ارائه شده در اینجا فقط برای اهداف آموزشی می بّاشد . در مواردی که به عنوان مرجع مقاله به ناچار از محصولات تجاری و اسامی شرکتی استفاده نموده ایم با درک این موضوع می باشد که بدون هر گونه تبعیض و یا تاییدیه ای از دانشکده کشاورزی دانشگاه آرکانزاس و تعاونی توسعه خدمات بوده است .

این مقاله توسط خانم پروفسور سوزان واتکینز ، متخصص رشته توسعه مرغداری و استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه آرکانزاس در ایالات متحده آمریکا و در بخش تحقیق و توسعه این دانشکده تهیه گردیده است . ایشان در دانشگاه آرکانزاس شهر Fayetteville اقامت دارد.
چاپ و انتشار این مقاله با همکاری دانشگاه آرکانزاس و بخش انتشارات تعاونی توسعه خدمات صورت گرفته است